ભારતના પ્રમુખપદે સાબિત કર્યું કે જી-૨૦ વિશ્વના મહત્વના મુદ્દાઓનો ઉકેલ લાવવા સક્ષમઃ બાયડેન
નવી દિલ્હી: G20ની યજમાની કરી રહેલ ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ એક વિશ્વના પરિપેક્ષ્યમાં પોતાના વ્યક્તવ્યમાં જણાવ્યું હતું કે,
ભારત આસ્થા, આધ્યાત્મિકતા અને પરંપરાઓની વિવિધતાઓથી ભરેલો દેશ છે. વિશ્વના ઘણા મોટા ધર્મો અહીં જન્મ્યા હતા અને વિશ્વના દરેક ધર્મને અહીં આદર મળ્યો છે. ‘લોકશાહીની માતા’ તરીકે સંવાદ અને લોકતાંત્રિક સિદ્ધાંતોમાં આપણી માન્યતા અનાદિકાળથી અતૂટ રહી છે. આપણી વૈશ્વિક વર્તણૂકના મૂળમાં ‘વસુધૈવ કુટુંબકમ’ના મૂળભૂત સિદ્ધાંતનો અર્થ થાય છે, જેનો અર્થ થાય છે, ‘વિશ્વ એક પરિવાર છે.’
વિશ્વને એક પરિવાર તરીકે જોવાની આ જ કલ્પના દરેક ભારતીયને ‘એક પૃથ્વી’ની જવાબદારીની ભાવના સાથે જોડે છે. ‘વન અર્થ’ની આ ભાવના સાથે જ ભારતે ‘લાઈફસ્ટાઈલ ફોર એન્વાયર્નમેન્ટ મિશન’ની શરૂઆત કરી છે. ભારતની પહેલ અને તમારા સાથસહકારથી આખું વિશ્વ આ વર્ષે જળવાયુ સુરક્ષાનાં સિદ્ધાંતો સાથે સુસંગત થઈને ‘આંતરરાષ્ટ્રીય બાજરી વર્ષ’ની ઉજવણી કરી રહ્યું છે. આ જુસ્સાને અનુરૂપ ભારતે સીઓપી-26 ખાતે ‘ગ્રીન ગ્રીડ્સ ઇનિશિયેટિવ-વન સન, વન વર્લ્ડ, વન ગ્રિડ’ લોન્ચ કરી હતી.
સમગ્ર વિશ્વનું ધ્યાન ખેંચનાર ઐતિહાસિક એવી G20 સમિટમાં જે દેશો સામેલ થયા હતા એ, 19 દેશોમાં આર્જેન્ટિના, ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ, કેનેડા, ચીન, જર્મની, ફ્રાન્સ, ભારત, ઇન્ડોનેશિયા, ઇટાલી, જાપાન, રિપબ્લિક ઓફ કોરિયા, મેક્સિકો, રશિયન ફેડરેશન, સાઉદી અરેબિયા, દક્ષિણ આફ્રિકા, તુર્કી, યુકે અને યુ.એસ. છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ભારત 1 ડિસેમ્બર 2022 થી 30 નવેમ્બર 2023 સુધી G20 નું પ્રમુખપદ ધરાવે છે.
ભારત એવા દેશોમાં સ્થાન ધરાવે છે જ્યાં મોટા પાયે સૌર ક્રાંતિ ચાલી રહી છે. લાખો ભારતીય ખેડૂતોએ પ્રાકૃતિક ખેતીને અપનાવી છે. માનવ સ્વાસ્થ્યની સાથે સાથે માટી અને પૃથ્વીના સ્વાસ્થ્યની રક્ષા માટે આ એક મોટું અભિયાન છે. ગ્રીન હાઇડ્રોજનના ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે અમે ભારતમાં ‘નેશનલ ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશન’ પણ શરૂ કર્યું છે. ભારતના જી-20ના પ્રમુખપદ દરમિયાન, અમે વૈશ્વિક હાઇડ્રોજન ઇકોસિસ્ટમ ઊભી કરવાની દિશામાં પણ નોંધપાત્ર પગલાં લીધાં છે.
જળવાયુ પરિવર્તનના પડકારને ધ્યાનમાં રાખીને ઊર્જા સંક્રમણ 21મી સદીના વિશ્વની મહત્વપૂર્ણ જરૂરિયાત છે. સમાવિષ્ટ ઉર્જા સંક્રમણ માટે ટ્રિલિયન ડોલરની જરૂર છે. સ્વાભાવિક છે કે વિકસિત દેશો આમાં ખૂબ જ નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે.
ભારતની સાથે ગ્લોબલ સાઉથના તમામ દેશો ખુશ છે કે વિકસિત દેશોએ આ વર્ષે 2023માં સકારાત્મક પહેલ કરી છે. વિકસિત દેશોએ ક્લાઇમેટ ફાઇનાન્સ માટે પહેલી વખત 100 અબજ ડોલરની પોતાની પ્રતિબદ્ધતાને પૂર્ણ કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે.
‘ગ્રીન ડેવલપમેન્ટ પેક્ટ’ને અપનાવીને જી-20એ સાતત્યપૂર્ણ અને હરિયાળા વિકાસ માટે પોતાની પ્રતિબદ્ધતાની પણ પુષ્ટિ કરી છે. સામૂહિક પ્રયાસની ભાવના સાથે, આજે ભારત આ જી20 પ્લેટફોર્મ પર કેટલાક સૂચનો ધરાવે છે. આજે સમયની માંગ એ છે કે તમામ દેશોએ ફ્યુઅલ બ્લેન્ડિંગના ક્ષેત્રમાં સાથે મળીને કામ કરવું જોઈએ. અમારો પ્રસ્તાવ પેટ્રોલમાં ઇથેનોલના મિશ્રણને 20 ટકા સુધી લઈ જવા માટે વૈશ્વિક સ્તરે પહેલ કરવાનો છે. અથવા વૈકલ્પિક રીતે, આપણે વધુ વૈશ્વિક હિત માટે અન્ય મિશ્રણ મિશ્રણ વિકસાવવા પર કામ કરી શકીએ છીએ, જે સ્થિર ઊર્જા પુરવઠાની ખાતરી આપે છે અને સાથે સાથે આબોહવા સુરક્ષામાં પણ ફાળો આપે છે.
આ સંદર્ભમાં, આજે, અમે ગ્લોબલ બાયોફ્યુઅલ એલાયન્સનો પ્રારંભ કરી રહ્યા છીએ. ભારત આ પહેલમાં જોડાવા માટે આપ સૌને આમંત્રણ આપે છે. પર્યાવરણને ધ્યાનમાં રાખીને, કાર્બન ક્રેડિટ પર દાયકાઓથી ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે. કાર્બન ક્રેડિટ શું ન કરવું જોઈએ તેના પર ભાર મૂકે છે, તે નકારાત્મક પરિપ્રેક્ષ્ય ધરાવે છે. ભારતના મૂન મિશન ચંદ્રયાનની સફળતાથી આપ સૌ પરિચિત છો. તેમાંથી પ્રાપ્ત ડેટા સમગ્ર માનવતા માટે ફાયદાકારક રહેશે. આ જ જુસ્સા સાથે ભારત ‘જી20 સેટેલાઇટ મિશન ફોર એન્વાયર્મેન્ટ એન્ડ ક્લાઇમેટ ઓબ્ઝર્વેશન’ને લોન્ચ કરવાની દરખાસ્ત રજૂ કરી રહ્યું છે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ વિશ્વની ‘નવી વાસ્તવિક્તાઓ’નું પ્રતિબિંબ પાડતા સંયુક્ત રાષ્ટ્રની સુરક્ષા પરિષદના વિસ્તરણ અને બધી જ વૈશ્વિક સંસ્થાઓમાં સુધારાની ભલામણ કરવા સાથે દિલ્હીમાં ભારત મંડપમમાં આયોજિત જી-૨૦નું સમાપન કરવાની જાહેરાત કરી હતી. આ બેઠકના અંતે અમેરિકા, રશિયા અને ફ્રાન્સે ભારતના પ્રમુખપદ હેઠળ જી-૨૦ બેઠકમાં અભૂતપૂર્વ પરિણામો મળ્યા હોવાનો દાવો કરતાં ભારતની પ્રશંસા કરી હતી. આ સાથે પીએમ મોદીએ જી-૨૦ પ્રમુખપદ સોંપવાના કાર્યક્રમની ઔપચારિક્તાના ભાગરૂપે બ્રાઝિલના પ્રમુખ લુલા દા સિલ્વાને ગેવલ સોંપ્યું હતું.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ભારત મંડપમમાં જી-૨૦ બેઠકના બીજા દિવસે જણાવ્યું હતું કે, ‘એક ધરતી, એક પરિવાર, એક ભવિષ્યની રૂપરેખા સુખદ થાય. સ્વસ્તિ અસ્તુ વિશ્વસ્ય એટલે કે સંપૂર્ણ વિશ્વમાં આશા અને શાંતિનો સંચાર થાય. ૧૪૦ કરોડ ભારતીયોની આ મંગળ કામના સાથે આપ બધાનો ખૂબ ખૂબ આભાર. તેમણે ઉમેર્યું કે, વિશ્વને વધુ સારા ભવિષ્ય તરફ લઈ જવા માટે વૈશ્વિક વ્યવસ્થાઓની વર્તમાન વાસ્તવિક્તાઓ મુજબ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદનું વિસ્તરણ જરૂરી છે. યુએનની સ્થાપના કરાઈ તે સમયે ૫૧ સ્થાપક સભ્યો હતા અને આજે યુએનમાં સામેલ સભ્ય દેશોની સંખ્યા ૨૦૦ થઈ ગઈ છે. આ પ્રકૃતિનો નિયમ છે કે જે વ્યક્તિ અને સંસ્થા સમય સાથે પોતાનામાં પરિવર્તન નથી લાવતા તે પોતાની પ્રાસંગિક્તા ગુમાવી દે છે. તેથી વૈશ્વિક સંસ્થાઓમાં પરિવર્તન અને સુધારા જરૂરી છે.
ભારત મંડપમમાં જી-૨૦ના આગામી પ્રમુખ બ્રાઝિલને પ્રમુખપદ સોંપવાની ઔપચારિક વિધિ કરાઈ હતી. જોકે, ભારત હજુ નવેમ્બર ૨૦૨૩ સુધી જી-૨૦નું પ્રમુખ રહેવાનું છે ત્યારે પ્રધાનમંત્રી મોદીએ નવેમ્બરમાં બધા જ નેતાઓની વર્ચ્યુઅલ બેઠકનું સૂચન કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે, નવેમ્બર ૨૦૨૩ સુધી જી-૨૦ના અધ્યક્ષપદની જવાબદારી ભારત પાસે છે.
